Polska Norma PN-N-18002:2011 zawiera ogólne wytyczne co do metody przeprowadzania oceny ryzyka zawodowego. Znajdziemy tam również sposób szacowania ryzyka zawodowego, który opiera się na dwóch parametrach: prawdopodobieństwie oraz ciężkości następstw.
Zgodnie z tą metodą ciężkość następstw może być:
- mała, gdy zagrożenie może powodować urazy oraz choroby, które nie są przyczyną długotrwałych dolegliwości i nieobecności w pracy, a także czasowe pogorszenie się stanu zdrowia; mogą to być np. niewielkie stłuczenia i zranienia, podrażnienia oczu, objawy niewielkiego zatrucia lub bóle głowy;
- średnia, gdy zagrożenie może powodować urazy oraz choroby, które są przyczyną niewielkich, ale długotrwałych lub okresowo powracających dolegliwości i nieobecności w pracy; mogą to być np. zranienia, zajmujące niewielką powierzchnię ciała oparzenia II stopnia, alergie skórne, niezbyt skomplikowane złamania;
- duża, gdy zagrożenie może powodować urazy oraz choroby, które są przyczyną ciężkich i stałych dolegliwości lub nawet śmierci; mogą to być np. zajmujące dużą powierzchnię ciała oparzenia II lub III stopnia, amputacje, skomplikowane złamania z następową dysfunkcją, choroby nowotworowe, zawodowe uszkodzenia słuchu.
Prawdopodobieństwo wystąpienia negatywnych skutków dzielimy na:
- małe, gdy skutki zagrożeń nie powinny się pojawić podczas aktywności zawodowej pracownika;
- średnie, gdy skutki zagrożeń mogą się pojawić więcej niż kilkakrotnie w ciągu aktywności zawodowej pracownika;
- duże, gdy skutki zagrożeń mogą się pojawić wielokrotnie podczas aktywności zawodowej pracownika.
Oszacowanie poziomu wg. PN-N-18002:2011
Ryzyko zawodowe możemy określić na podstawie skali trójstopniowej (patrz tabela 1) lub pięciostopniowej (patrz tabela 2).
| prawdopodobieństwo | ciężkość następstw | ||
| małe | średnie | duże | |
| małe | małe | małe | średnie |
| średnie | małe | średnie | duże |
| duże | średnie | duże | duże |
| prawdopodobieństwo | ciężkość następstw | ||
| małe | średnie | duże | |
| małe | bardzo małe | małe | średnie |
| średnie | małe | średnie | duże |
| duże | średnie | duże | bardzo duże |
Określenie, czy ryzyko jest małe, średnie czy duże, prowadzi nas do kolejnego etapu, a więc określania poziomu akceptowalności (dopuszczalności). Robimy to, korzystając z przedstawionych poniżej tabel.
Kryteria dopuszczalności ryzyka wg. PN-N-18002:2011
| oszacowane ryzyko zawodowe | kryteria dopuszczalności | działania eliminujące lub ograniczające ryzyko związane z zagrożeniem |
| duże | niedopuszczalne | Należy natychmiast podjąć działania w celu zmniejszenia ryzyka, zanim pracownik zostanie dopuszczony do pracy. |
| średnie | dopuszczalne | Zaplanowanie i podjęcie działań w celu ograniczenia ryzyka zawodowego jest wskazane. |
| małe | Należy zapewnić, by ryzyko zawodowe pozostawało na tym samym poziomie. |
| oszacowane ryzyko zawodowe | kryteria dopuszczalności | działania eliminujące lub ograniczające ryzyko związane z zagrożeniem |
| bardzo duże | niedopuszczalne | Praca na stanowisku, gdzie występuje bardzo duże ryzyko, nie może być rozpoczęta ani kontynuowana do czasu zmniejszenia poziomu ryzyka do poziomu dopuszczalnego. |
| duże | Należy natychmiast podjąć działania w celu zmniejszenia poziomu ryzyka. | |
| średnie | dopuszczalne | Zaplanowanie i podjęcie działań ograniczających ryzyko jest zalecane. |
| małe | Należy rozważyć możliwość zmniejszenia poziomu ryzyka lub zapewnienie jego niezmienności. | |
| bardzo małe | Podejmowanie działań w celu ograniczenia ryzyka nie jest konieczne. |
Polską normę można zakupić bezpośrednio w w sklepie Polskiego Komitetu Normalizacyjnego (link), w wygodnej formie pliku PDF. Szczegółowy opis normy na stronie PKN znajdziecie pod linkiem.
Opisane metody
- Graf Ryzyka,
- JSA (Job Safety Analysis),
- PHA (Preliminary Hazard Analysis),
- Pięć Kroków (five steps),
- Risk Score,
- Polska Norma PN-N-18002:2011.
