Pięć kroków (five steps) jest jedną z metod przeznaczonych do oceny ryzyka zawodowego. W metodzie tej przyjęto, że ryzyko jest iloczynem czterech parametrów:
- prawdopodobieństwa wystąpienia niepożądanego zdarzenia,
- częstotliwości narażenia pracowników na dane zagrożenie (ekspozycja),
- ciężkości skutków zdarzenia wypadkowego,
- liczby osób narażonych na dane zagrożenie.
Większa liczba parametrów sprawia, że prawdopodobieństwo popełnienia błędu jest mniejsze niż w metodach, gdzie ryzyko uzależnione jest tylko od dwóch parametrów, a wynik narzędzia jest bardziej obiektywny. Uwzględnienie ekspozycji pracownika na dane zagrożenie przy obliczaniu poziomu ryzyka pozwala przeprowadzić dokładniejszą ocenę, w przypadkach gdy prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia wypadkowego w kontakcie z zagrożeniem jest bardzo duże, ale z którym pracownik styka się rzadko, np. raz do roku. Narzędzie to uwzględnia liczbę osób narażonych na dane zagrożenie, jest to szczególnie ważne, gdyż ocenę ryzyka zawodowego tworzy się dla stanowiska, gdzie zatrudniona może być większa liczba osób.
Wartość ryzyka jest obliczana ze wzoru:
gdzie:
P – prawdopodobieństwo zdarzenia wypadkowego, dla którego wartości przedstawione są w tabeli poniżej:
wartość | charakterystyka |
0,033 | prawie niemożliwe |
1 | bardzo mało prawdopodobne, ale możliwe |
1,5 | mało prawdopodobne, ale może się zdarzyć |
2 | możliwe, ale niecodzienne |
5 | równa szansa |
8 | prawdopodobne |
10 | zdarza się |
15 | pewne |
F – ekspozycja, dla której wartości przedstawione są w tabeli poniżej:
wartość | charakterystyka |
0,5 | raz na rok |
1 | raz na miesiąc |
1,5 | raz na tydzień |
2,5 | raz dziennie |
4 | co godzinę |
6 | ciągle |
S – wielkość skutków, dla których wartości przedstawione są w tabeli poniżej:
wartość | charakterystyka |
0,1 | zadrapania, siniaki |
0,5 | skaleczenia, łagodne obrażenia |
2 | proste złamania, lekka choroba |
4 | skomplikowane złamania, poważna choroba |
6 | utrata jednej kończyny, utrata oka, trwała utrata słuchu |
10 | utrata dwóch kończyn, utrata oczu |
15 | śmierć |
I – liczba narażonych na zagrożenie osób, dla której wartości przedstawione są w tabeli poniżej:
wartość | charakterystyka |
1 | 1-2 osoby |
2 | 3-7 osób |
4 | 8-15 osób |
12 | 16-50 osób |
Pięć kroków – wartość ryzyka
Po obliczeniu wartości ryzyka dla danego zagrożenia na podstawie wzoru korzystając z tabeli poniżej, przechodzimy do wartościowania ryzyka.
wartość | charakterystyka |
R ≤ 5 | pomijalny |
5 < R ≤ 50 | niski, ale istotny |
50 < R ≤ 500 | wysoki |
500 < R | nie do przyjęcia |
Opisane metody
- Graf Ryzyka,
- JSA (Job Safety Analysis),
- PHA (Preliminary Hazard Analysis),
- Pięć Kroków (five steps),
- Risk Score,
- Polska Norma PN-N-18002:2011.